Repertuar

Zaratustra

Zaratustra

Friedrich Nietzsche; Einar Schleef
Reż. Krystian Lupa
Scena Kameralna
ul. Starowiślna 21

Data
premiery

07.05
2004

czas
trwania

4 godz. 30 min. /2 przerwy/

Podczas Athens Festival 2004 (w teatrze Odeon Herodes Atticus); Stary Teatr; członek Unii Teatrów Europy – zaprezentował przedstawienie w inscenizacji Krystiana Lupy. Spektakl jest adaptacją najsłynniejszego dzieła filozofa Friedricha Nietzschego To rzekł Zaratustra poszerzonego o dramat (inspirowany biografią Nietzschego) niedawno zmarłego niemieckiego autora Einara Schleefa p.t. Nietzsche. Trylogia. oraz teksty autorskie Krystiana Lupy. Sam twórca przedstawienia; reżyser; scenograf; adaptator i autor zarazem; w kilku zdaniach określił naczelną ideę przedsięwzięcia: Przewodnim motywem spektaklu jest zdanie Friedricha Nietzschego: Człowiek jest czymś; co trzeba przezwyciężyć – zmaganie dążącej idei z oporem; z inercją „ludzkiego”; z oporem bezwładu egzystencji. Zaratustra pojawi się dziś i może stać się inną; radykalniejszą perspektywą spojrzenia na pejzaż duchowy dzisiejszego człowieka. Z wędrującym samotnym prorokiem (filozofem); z jego determinacją; z jego osamotnieniem. W materię spektaklu zostały włączone również obrazy nieprzetworzone literacko; fragmenty rzeczywistości; rytuały mieszkańców śmietnika cywilizacji… Spektakl jest rodzajem «przenikającego przejścia» wędrującego filozofa («wędrującej; przenikającej idei») przez trzy obrazy-przypowieści. Każda z nich będzie przypisana jednemu okresowi życia indywiduum (ale i duchowej kondycji). Zaratustra pragnie być refleksją o konieczności duchowej przemiany; o możliwościach i perspektywach duchowego i egzystencjalnego odrodzenia. Jak często bywa w wypadku dzieł Krystiana Lupy spektakl stanowi formę otwartą; poddającą się ciągłym przemianom i rozwojowi. W postacie Zaratustry; odpowiadające trzem przypowieściom zawartym w spektaklu; wcieliło się trzech aktorów; urzeczywistniających kolejne doświadczenia stworzonej przez inscenizatora postaci. Przedstawienie Zaratustra jest kolejnym etapem poszukiwań Krystiana Lupy; próbą wejścia w ludzką kondycję zawieszoną pomiędzy geniuszem i szaleństwem…; próbą zrozumienia egzystencji i rozwoju idei Friedricha Nietzschego w kontekście jego skomplikowanej biografii pełnej bólu; choroby i ciągłej walki; ucieczki od narastającej neurastenii. Krystian Lupa od dawna zafascynowany myślą Friedricha Nietzschego i tekstami czerpiącymi inspirację z jego filozofii (R. Musil; R.M. Rilke); a także twórczością Fiodora Dostojewskiego (którego twórczość miała istotny wpływ na filozofię Nietzschego) podejmuje próbę teatralnego otwarcia tekstu filozoficznego i poetyckiego jakim jest To rzekł Zaratustra. Bogaty materiał dotyczący spektaklu znaleźć można w „Notatniku Teatralnym” (34/2004) w całości poświęconym Zaratustrze Krystiana Lupy. W zeszycie; między innymi: rozmowa z Krystianem Lupą; fragmenty najnowszego przekładu Grzegorza Sowińskiego To rzekł Zaratustra; fragmenty Z pism pośmiertnych Nietzschego. A także rozmowy z aktorami: Iwona Bielską; Michałem Czerneckim; Krzysztofem Globiszem; Zbigniewem W. Kaletą i Piotrem Skibą. W „Notatniku” zostały zderzone dwie postawy: teoretyczna (filozoficzna) i artystyczna. Oto fragment wypowiedzi Lupy: „Ilekroć budujemy ład; tworzymy kłamstwo. Człowiek nogami i korpusem tkwi w osiemnastowiecznym saloniku. Wychyla się z okna i widzi rzekę podczas burzliwej powodzi. Jeśli skoczy cały; porwie go nurt. Jeśli się schowa w pokoju i zamknie okno będzie więźniem; więc musi dokonywać czegoś połowicznie po to; żeby stawiać sobie stopnie albo wbijać haki; na których później mógłby stanąć. Człowiek przemieniający się w dążeniu do prawdy jest prawdą. (Krzysztof Mieszkowski)

 

obsada