Wesele hrabiego Orgaza. Powieść z pogranicza dwóch rzeczywistości Romana Jaworskiego to dzieło z gatunku tych; które znane są głównie z tytułu. Niesłusznie; bo wydana w 1925 roku opowieść o kryzysie cywilizacji europejskiej; który przełamać pragną dwaj ekscentryczni amerykańscy miliarderzy; brzmi dzisiaj niezwykle frapująco i świeżo. Choć przyznać trzeba; że obfitująca w filozoficzne refleksje; napisana oryginalnym; pełnym neologizmów językiem powieść to lektura dla wymagających. Nic dziwnego; że teatralna adaptacja tego właśnie utworu okazała się kuszącym wyzwaniem dla duetu Jan Klata i Sebastian Majewski – specjalistów od realizacji wydawałoby się niemożliwych; co udowodnili m.in. wystawiając z powodzeniem w ramach jednego spektaklu całą Trylogię Henryka Sienkiewicza. Główna oś dramaturgiczna Wesela hrabiego Orgaza; czyli konfrontacja nieprzyzwoicie bogatych protagonistów-filozofów – Yetmeyera i Havemeyera; to doskonała okazja do dyskusji na temat wizji przyszłości Europy i świata oraz funkcji kultury w zmieniającej się rzeczywistości. Diagnozy autora przedstawione zostają w zaskakujący; przenikliwie ironiczny i efektowny sposób. Dzisiejsza Europa; sir; to widowisko przepyszne i zjawa arcyzabawna. (…) Wszystko handluje; każdy niemal tańczy. Wrzaskliwe misteria; pośród których czai się zaciszna religia. Prędzej czy później muszą ją wytańczyć. Dziś jeszcze czarnej giełdy żółta febra. Jeden przeszkadza drugiemu; nikt sobie samemu poradzić nie umie… Sprzedaje; kto nie ma towaru; kupują; którym brak pieniędzy. Nic w niczym ugrzęzło i kręci się w kółko; zbawczego oczekując jutra. Rozdział nastąpił człowieka od mózgu; czego skutkiem jest nędza powszechna. Sami bezrobotni: ludzie bez mózgu i mózgi bez ludzi. (…) Porzucili myśl wszelką. (…) Metafizycznym opętani szałem wieczystość istnienia zamieszali z zarobkiem i pracą. Różnic masywnych rozpoznać niezdolni; sklejonej tandety cenią sobie wszechmoc” – przekonuje Yetmayer – wskazując lekarstwo: „Samemu sobie trzeba zaszczepić herezję odwieczną (…); że byt przyrodniczy istnieniem faktycznym wcale nie jest; że do istnienia człowiek musi dojrzeć; by (…) wejść w skład sił kosmicznych. Autor z rozmachem – i szalenie dowcipnie – łączy wysmakowaną; inteligentną groteskę i błazeński teatr okrucieństwa; wyśmienicie żonglując rozmaitymi stylami i konwencjami. Akcja powieści toczy się w hiszpańskim Toledo; gdzie w kościele Santo Tomé znajduje się słynny obraz El Greco Pogrzeb hrabiego Orgaza; uwieczniający mistyczne wydarzenie przeszłości – przyjęcie tytułowego bohatera w poczet świętych. Przewrotność pomysłu na odrodzenie uczuć metafizycznych po kryzysie Wielkiej Wojny ma polegać na… odegraniu mistycznej pantomimy Wesele hrabiego Orgaza; na scenie powołanego specjalnie w tym celu tzw. Przedśmiertnego Dancingu.Ta idea stanowi punkt wyjścia oryginalnej; obfitującej w niespodzianki historii; która – opowiedziana błyskotliwym i oryginalnym językiem scenicznym Jana Klaty – ma szanse po latach trafić do szerokiej widowni.Twórczość Romana Jaworskiego (1883-1944); jednego z najważniejszych przedstawicieli modernizmu w literaturze polskiej; przez lata pozostawała zapomniana. Dopiero w latach 70. XX wieku zaczęły ukazywać się pierwsze artykuły o autorze i wznowienia dzieł; których groteskowość; katastrofizm i ekspresjonistyczna stylistyka wywarły wielki wpływ na pisarstwo Witkacego czy Gombrowicza. Sam Jaworski był przyjacielem Witkacego; Irzykowskiego; Chwistka i Wojtkiewicza; literatem; dyplomatą i hazardzistą; postacią niezwykle barwną. Do jego najbardziej znanych utworów należą Historie maniaków oraz dramat Hamlet wtóry. Autor zmarł w czasie II wojny światowej w przytułku dla paralityków.