Repertuar

Lulu

Lulu

Frank Wedekind
Reż. Michał Borczuch
Duża Scena
ul. Jagiellońska 1

Data
premiery

26.10
2007

czas
trwania

3 godz. /1 przerwa/

Jestem dla niego tylko prezerwatywą- mówi o sobie Lulu w oryginalnej nieocenzurowanej wersji dramatu Franka Wedekinda; którą po raz pierwszy w Polsce wystawi Stary Teatr. Tego zdania; jak i wielu innych; nie ma w znanych dotychczas dramatach osnutych wokół postaci dziecięcej prostytutki Lulu. Szokującą sztukę powstałą w Paryżu i w Londynie między 1892 a 1894 rokiem sfrustrowany autor przerabiał przez kolejnych dwadzieścia lat. Pod wpływem cenzury i wielu procesów jakie mu wytoczono (po jednym z nich cały nakład sztuki spalono); uobyczajniał drastyczności i obsceniczności; wygładzał; zawoalowywał i upoetyczniał na modłę modernistyczną. W efekcie powstały znane w Polsce do dziś dwa dramaty: Duch ziemi i Puszka Pandory (Wydawnictwo Literackie 1981). Dopiero w 1988 roku; siedemdziesiąt lat po śmierci pisarza; wydobyto z sejfu pierwotną wersję Lulu (tzw. Urfassung) złożoną z pięciu aktów. Głośną prapremierową inscenizację przygotował w tym samym roku Peter Zadek w Deutsches Schauspielhaus w Hamburgu. W ostatnich latach pierwszą Lulu wystawiali m.in. Thomas Ostermeier i Michael Thalheimer. Została przetłumaczona na obce języki i uchodzi za oryginalny tekst i podstawę do interpretacji. Lulu to jedna z najbardziej nieodgadnionych postaci literackich. Widziano w niej femme-fatale; nimfomankę; Heterę; kobiecego Don Juana to znów kobietę dziecko; Kaspara Hausera; ofiarę mężczyzn; wreszcie ucieleśnienie autonomicznej kobiecej seksualności i symbol wyzwolenia z przypisanych kobiecie społecznie ról. Ale Lulu to przede wszystkim tafla projekcyjna męskich fantazji. Oglądana męskimi oczami raz jawi się jako tańcząca lalka-przebieranka; innym razem jako muza i matka; to znowu jako półdzikie dziecko z ulicy z wdziękiem poddające się wychowaniu i modelowaniu; a wreszcie jako wyrafinowana Katarzyna Wielka z monstrualnym popędem seksualnym… Żaden z jej mężów i kochanków nie jest w stanie odkryć jej prawdziwej natury. W efekcie mężczyźni rozbijają się o Lulu; rozbijają się o własne projekcje i fantazje. Jak Lulu wpisuje się we współczesne dyskursy na temat płci? Kim Lulu mogłaby być dzisiaj? Prapremierowa inscenizacja Michała Borczucha wyrywa dramat Wedekinda z pluszu i fin-de-sieclowego zaduchu. Reżysera zajmuje nie tyle zderzenie wyzwolonej seksualności z mieszczańską obyczajowością; co uprzedmiotowienie erotyki – uprzedmiotowienie u Wedekinda z aktu na akt coraz brutalniejsze.(mm) Gdy w bajkach dorośli aktorzy grają małe Dorotki i dzielnych Jasiów; gdy starsze panie dubbingują chłopców przed mutacją – jest to jeszcze do zniesienia Ale gdyby ten sam zabieg zastosować w spektaklu o pedofilii? Jeśli potraktujemy tekst naturalistycznie; reportażowo; salwy śmiechu i grymasy zażenowania gwarantowane. Więc jak wystawić z dziennikarską powagą dramat o prostytutce; która trafia na ulicę jako siedmioletnia dziewczynka i po wielu zakończonych tragicznie związkach (wszyscy kolejni mężowie umierają gdzieś między Wiedniem; Paryżem a Londynem; na trasie jej ucieczki przed prawem) giną oddając swoje genitalia Kubie Rozpruwaczowi? Trauma; absurd; obscena. A jednak tak właśnie wygląda nieocenzurowana wersja „Lulu” Franka Wedekinda; którą jako pierwszy wystawił Michał Borczuch. Grająca „małą” Marta Ojrzyńska nie udaje lolitki z okładek „Brawo”; nie robi słodkiego dziobka ani oczu sarenki. Jest zimna i zdystansowana; jakby nie była kobieta; lecz obrobioną komputerowo postacią z animy (japońskiego filmu animowanego; nadającego się równie dobrze do bajek jak do pornosów). Wszystko – od gierkowskich wersalek po monstrualne hollywoodzkie ołtarze – tworzy obraz krzyczący: „Trauma; ale wzięta sposobem!”. Spektakl młodego reżysera zamiast epatować patologicznym pożądaniem dziecięcego ciała; wiele mówi o kobiecości; którą od najmłodszych lat wypalają na dziewczęcym ciele męskie spojrzenia; oczekiwania; fantazje. („HIT”; Joanna Derkaczew; Gazeta Wyborcza nr 269 /17/18.11.07 dodatek – Wysokie Obcasy)

 

obsada

** rola dublowana

Twórcy