Pedagożka, wychowawczyni,  współpracowniczka Janusza Korczaka. W Narodowym Starym Teatrze „Bankructwem małego Dżeka” przypominamy nie tylko historię jednego z najważniejszych autorów polskiej literatury dziecięcej, ale także herstorię Stefanii Wilczyńskiej. To właśnie jej w tym sezonie przekazujemy matronat nad Nową Sceną, wspominając ogrom jej pracy – często niewidzialnej – bez której Dom Sierot przy Krochmalnej 92 w Warszawie nie mógłby istnieć.

Przez cały czas, przed wojną i podczas wojny, Korczak pracował razem z panią Stefanią Wilczyńską. […] Wszystko, co jest związane z osobą Korczaka – internat, propagowanie miłości do dzieci itd. – wszystko to jest wspólnym dorobkiem obojga. Trudno określić, gdzie zaczyna się Korczak, a gdzie kończy się Wilczyńska – pisał kronikarz warszawskiego getta Emanuel Ringelblum [za: Culture.pl]

Stefania Wilczyńska pełniła funkcję naczelnej kierowniczki Domu Sierot, a w trakcie nieobecności Korczaka zastępowała go jako dyrektorka. Skoncentrowana wokół spraw codziennych i organizacyjnych, pozostawiła po sobie niewiele materialnych śladów (zebrała je starannie Magdalena Kicińska w książce „Pani Stefa”). Zamiast tego łatała dziury w budżecie, dbała o zaopatrzenie kuchni, pilnowała domowych zadań i urwanych guzików. Z dziećmi była w dzień i w nocy, oddana swoim podopiecznym tak bardzo, że nigdy nie założyła własnej rodziny.

Kilkakrotnie wyjeżdżała do Palestyny, gdzie prowadziła nawet szkołę w kibucu, ale postanowiła wrócić do Warszawy wiosną 1939, bo przeczuwała, że właśnie tam będzie bardziej potrzebna. Razem z dziećmi i innymi pracownikami Domu Sierot przeniosła się do żydowskiej dzielnicy zamkniętej. Także razem z nimi, w trakcie likwidacji getta w sierpniu 1942, została przeprowadzona na Umschlagplatz. Stąd wyruszyła w transporcie do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Treblince, gdzie została zamordowana.

Fot. Zdjęcie z odsłonięcia tablicy // Piotr Banasik