9 marca godz. 16.00

Sala im. Heleny Modrzejewskiej, ul. Jagiellońska 1

Spotkanie towarzyszy premierze spektaklu „Genialna przyjaciółka” na motywach powieści Eleny Ferrante w reż. Eweliny Marciniak. Spotkanie będzie streamingowane na FB Starego Teatru.

NOWA KRYTYKA

Dziewczyńskie (nie)przyjemności 

Hasło „MeToo” powstało jako odpowiedź 13-letniej dziewczynce, która doświadczyła przemocy seksualnej. Odpowiedź na krzywdę indywidualną, która jak w soczewce skupia przemoc patriarchalnej kultury. Z czasem ta odpowiedź stała się hasłem ogólnoświatowego ruchu #MeToo. I w tej postaci zainicjowana kulturową zmianę.

Rozmowa wokół scenicznej adaptacji „Genialnej przyjaciółki” stanie się punktem wyjścia do namysłu o zwrocie ku dziewczyńskości, czy raczej dziewczyńskim zwrocie w kulturze, szczególnie w teatrze. Dziewczynkowatość rozpatrywać będziemy jako źródło szeroko rozumianej krzywdy, ale też przyjemności, siostrzeństwa, pełnego fascynacji odkrywania własnego ciała i seksualności – dla i przez siebie a nie dla i przez innych. Zastanowimy się też nad strategiami opowiadania o tych doświadczeniach, o pokazywaniu zarówno przemocy, jak i rozkoszy w sposób bezpieczny, nie reprodukujący obrazów fetyszyzujących kobiecych ciał, nie krzywdzący aktorek, nie reprodukujący przykrych doświadczeń widowni.

To, co dziewczęce przez wieki albo było synonimem braku powagi, albo krypto-erotycznej fascynacji artystów. Zmiana perspektywy następuje powoli, ale jest widoczna. Dziewczyńskość traktowana jako doświadczenie ważne (choć nie zawsze poważne) od lat wchodzi do kultury również za sprawą sztuki: muzyki, literatury, filmów, seriali, a także teatru. Artystyczne światy tworzone z perspektywy dziewczyn nie są dedykowane tylko im, zapraszają też starsze osoby mające doświadczenie życia jako kobiety i inne osoby sojusznicze, w tym – chłopców i mężczyzn. Przyjęcie tej nowej perspektywy, podobnie jak ruch #MeToo, umożliwia zmianę również w teatrze.

Uczestnicy spotkania:

Ewelina Marciniak – absolwentka Europeistyki i Dramatologii na UJ oraz Reżyserii Teatralnej na krakowskiej PWST. Etatowo związana z Teatrem Wybrzeże w Gdańsku. O reżyserce teatralny świat pierwszy raz usłyszał za sprawą „Zbrodni” zrealizowanej w Bielsku-Białej. Kolejne głośne tytuły to „Amatorki” na podstawie książki Elfriede Jelinek z gdańskiego Teatru Wybrzeże oraz zrealizowany w Bydgoszczy „Skąpiec”. Jej szeroko dyskutowane spektakle oparte na literaturze współczesnej to „Śmierć i dziewczyna” w Teatrze Polskim we Wrocławiu, „Portret damy” Henry’ego Jamesa (Teatr Wybrzeże) oraz „Morfina” na podstawie książki Szczepana Twardocha zrealizowana w Teatrze Śląskim. Jest laureatką Paszportów Polityki. Reżyseruje również w Niemczech i Szwajcarii, gdzie dotychczas zrealizowała 10 spektakli: w Hamburgu („Der Boxer”, “Księgi Jakubowe”, oraz “Iphigenia”- koprodukcja z Festiwalem w Salzburgu); we Fryburgu Bryzgowijskim („Sen nocy letniej”, „Noc świętego Bartłomieja”, „Poskromienie złośnicy”). W 2020 roku za reżyserię spektaklu „Der Boxer” otrzymała najbardziej prestiżową niemiecką nagrodę teatralną – Der Faust. Spektakl zrealizowany w Nationaltheater w Mannheim w 2021 roku „Die Jungfrau von Orleans” („Dziewica Orleańska”) przyniósł jej zaproszenia na międzynarodowe festiwale teatralne, takie jak Theatertreffen w Berlinie, Radikal jung w Monachium, czy Internationaal Theater Amsterdam. W Polsce w tym czasie w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku powstał spektakl „Resztki” (2021). Po znakomicie przyjętym przez krytykę debiucie operowym na scenie Bühnen Bern w Szwajcarii – „Złoto Renu” (2021) z sukcesem kontynuuje spotkanie ze światem opery realizując dalsze części wagnerowskiej tetralogii „Pierścień Nibelunga”;

Weronika Murek – prozaiczka i dramatopisarka, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego. Za książkę „Uprawa roślin południowych metodą Miczurina” nominowana w 2015 roku do Paszportu „Polityki” w kategorii literatura, a w 2016 do Nagrody Literackiej Nike oraz Nagrody Literackiej Gdynia. W 2016 roku otrzymała za tę książkę Nagrodę Literacką im. Witolda Gombrowicza. Bardzo wcześnie została doceniona także jej twórczość teatralna. W 2015 roku za sztukę „Feinweinblein” zdobyła Gdyńską Nagrodę Dramaturgiczną, a cztery lata później za zbiór dramatów pod tym samym tytułem była ponownie nominowana do Paszportu „Polityki”. W 2023 roku ukazała się jej trzecia książka „Dziewczynki. Kilka esejów o stawaniu się”;

Małgorzata Czerwień – studentka dramaturgii na AST w Krakowie. Absolwentka Ogniska Teatralnego „u Machulskich”, uczestniczka „Szkoły Pisania Sztuk” przy Teatrze Śląskim. Autorka dramatu „I lubię z Tobą tańczyć”, za który otrzymała główną nagrodę w Ogólnopolskim Konkursie dla Młodych Dramatopisarzy i Dramatopisarek „Szukamy Polskiego Szekspira” (2021). Spektakl zrealizowany przez nią na podstawie nagrodzonego tekstu był w 2022 roku prezentowany na Festiwalu Boska Komedia w sekcji Paradiso. Laureatka pierwszego miejsca w konkursie na scenariusz słuchowiska dla dzieci „Mój Świat” organizowanego przez ZAiKS oraz Polskie Radio Dzieciom za tekst „Co trzeba zabrać na wędrówkę?” (2022), finalistka 31. Konkursu na Sztukę Teatralną dla Dzieci i Młodzieży organizowanego przez Centrum Sztuk Dziecka w Poznaniu za tekst „Słuchaj do dna” (2020), wyróżniona w konkursie „Szukamy Polskiego Szekspira” za teksty „Oktopa” (2016) oraz „Herb Zgniła Pietruszka” (2018). Scenarzystka i reżyserka spektakli dla dzieci min. w cyklu Bajki Muzyką Pisane w Filharmonii Krakowskiej. Autorka scenariusza spektaklu „Genialna przyjaciółka” na podstawie powieści Eleny Ferrante w reż. Eweliny Marciniak;

Waldemar Raźniak – Dyrektor Narodowego Starego Teatru im. H. Modrzejewskiej w Krakowie.

Prowadzenie:

Monika Kwaśniewska – adiunktka w Katedrze Teatru i Dramatu Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autorka książek „Od wstrętu do sublimacji. Teatr Krzysztofa Warlikowskiego w świetle teorii Julii Kristevej” (2009), „Pytanie o wspólnotę. Jerzy Grzegorzewski i Jan Klata” (2016) oraz „Między hierarchią a anarchią. Teatr – Instytucja – Krytyka” (2019). Współredaktorka książek „Zła pamięć. Przeciw-historia w polskim teatrze i dramacie” (wraz z Grzegorzem Niziołkiem, 2012) oraz „Teatr brzydkich uczuć” (wraz z Katarzyną Waligórą, 2021). Obecnie zajmuje się współczesną krytyką instytucjonalną oraz ruchem #MeToo w teatrze.